Волшебна идеја е: изградете вселенски брод, наполнете го со луѓе, флора и фауна од секаков вид и поставете го вашиот правец кон далечна sвезда! Концептот не е само уппотребуван во научната фантастика, тој е и предмет на многу научни студии и предлози.
(Dejan Dacanin/EyeEm/Getty Images)
Со градењето на брод што може да сместува повеќе генерации на човечки суштества (односно генерациски брод), луѓето би можеле да го колонизираат познатиот Универзум.
Но, се разбира, овој имагинативен предлог има недостатоци. За време на толку долго патување, повеќе генерации на луѓе ќе бидат родени и израснети во затворено опкружување. Ова може да доведе до различни видови на биолошки проблеми или мутации што едноставно не можеме да ги предвидиме.
Но, според новата студија на тим професори по лингвистика, има нешто друго што ќе подлежи на мутација за време на таквото патување – самиот јазик!
Оваа студија, „Развој на јазиците за време на меѓуѕвездено патување“, се појави во априлскиот број на Акта Футура, списание на тимот за напредни концепти на Европската вселенска агенција.
Тимот се состоеше од Ендру Мекензи, вонреден професор по лингвистика на Универзитетот во Канзас; и Џефри Панск, доцент за лингвистика на Универзитетот Јужен Илиноис.
Во оваа студија, Мекензи и Панск разговараат за тоа како јазиците се развиваат со текот на времето кога заедниците се изолирани едни од други. Ова сигурно ќе биде случајот при долги меѓуѕвездени патувања или меѓупланетарна колонизација.
На крајот, ова може да значи дека јазикот на колонистите ќе биде неразбирлив за луѓето на Земјата, доколку подоцна се сретнат.
За оние кои го изучувале англискиот јазик на повисоко ниво или на колеџ, приказната за „јајцата“ на Кактон треба да биде позната.
Во предговорот на неговиот превод на Виргил Анеид (Енејдос) на средноанглиски во 1490 година, тој раскажува приказна за група трговци кои патуваат по Темза кон Холандија. Поради слабиот ветер, тие се принудени да се вкотват во округот Кент, само 80 километри подолу и да побараат нешто за јадење:
“И еден од нив по име Шефилд, трговец, влезе во куќа и побара месо и, поточно, побара јајца (” eggys “). И добрата сопруга одговори дека не зборува француски. А трговецот се налути зашто и тој не зборуваше француски, но сакаше јајца и таа не можеше да го разбере. И, конечно, друга личност рече дека сака „eyren“. Потоа, добрата жена рече дека добро го разбира. “
Оваа приказна илустрира како луѓето во Англија во 15 век можеле да дојдат јазична бариера иако биле во истата земја. Па, помножете го тоа со 4,25 светлосни години до најблискиот sвезден систем и може да почнете да сфаќате како јазикот може да биде голема компликација кога станува збор за меѓуsвездените патувања.
Да ги илустрираме, Мекензи и Панска користат примери на различни јазични семејства на Земјата и како се појавиле нови јазици заради оддалеченост и време. Потоа, од тоа екстраполираа како ќе се случи истиот процес во текот на 10 генерации или повеќе меѓуѕвездени / меѓупланетарни патувања.
Како што објасни Мекензи во соопштение за печатот во Велика Британија:
„Ако сте на овој брод 10 генерации, ќе се појават нови концепти, ќе се појават нови социјални проблеми и луѓето ќе создадат начини за разговор за нив, а тие ќе станат вокабулар посебен за бродот. Луѓето на Земјата можеби никогаш нема знаат за овие зборови, освен ако не постои причина да им се кажат.
“И колку подалеку, толку помалку ќе разговарате со луѓето дома. Генерациите поминуваат и никој навистина не е дома да разговара. И нема многу што сакате да им кажете, бидејќи тие само ќе дознаат години подоцна, а потоа ќе слушнете од нив години после тоа “.
Пример што тие го користат е случајот на полинезиските морнари кои ги населувале островите на Јужен Пацифик помеѓу 3000 и 1.000 пр.н.е.
Иако корените на овие морнари се во Тајван (околу 6000 пр.н.е.), процесот на проширување довел до развој на целосно нови култури од 1 милениум пр.н.е. Полинезиските јазици кои се појавиле имале мала сличност со античкиот јазик во античката Австронезија („Формозан“) на нивните предци.
Слично на тоа, авторите ги цитираат промените на јазикот што се случуваат во рамките на истата јазична заедница со текот на времето, користејќи го примерот на „uptalk“. Исто така познат како „High Rising Terminal“, овој феномен вклучува изјави што завршуваат со раст на интонацијата.
Иако честопати се мешаат со прашање од страна на оние кои не се запознати со тоа, конвенцијата всушност е наменета да укаже на учтивост или вклученост.
Како што забележуваат авторите, „uptalk“ е забележан само на англиски јазик во последните 40 години и неговото потекло не е јасно. Како и да е, широко распространетоста е забележано, особено од членовите на генерацијата Baby Boomer кои го користат денес, но не во младоста.
Друг проблем што го идентификуваат е знаковниот јазик, за кој ќе биде потребно прилагодување од екипажот, бидејќи некои членови на екипажот ќе се родат со оштетен слух.
Без некој да следи промени и да се обиде да ги задржи граматичките стандарди, јазичната дивергенција ќе биде неизбежна. Но, како што забележуваат, тоа би можело да биде ирелевантно, бидејќи јазикот на Земјата ќе се промени во истото време.
„Значи, тие можеби ќе комуницираат како ние да користиме латински – ќе комуницираат со верзија на јазикот што веќе никој на Земјата нема да ја користи“, рече Мекензи.
Последно, но не и најмалку важно, тие се осврнуваат на она што ќе се случи кога следните бродови од Земјата ќе стигнат до колонизираните планети и ќе се сретнат со локалното население. Без некои средства за подготовка (како комуникација со колонијата пред да ја достигнат), новите бранови имигранти ќе наидат на јазична пречка и би можеле да се соочат со дискриминација.
Поради ова, тие препорачуваат дека идните меѓупланетарни или меѓуsвездени мисии треба да вклучуваат лингвисти или луѓе кои се обучени што да очекуваат – софтвер за превод нема да биде решение!
Тие понатаму препорачуваат да се спроведат дополнителни студии за најверојатни промени на јазикот во меѓуsвездено вселенско летало, така што луѓето би знеле што да очекуваат однапред. Или како што заклучуваат во нивната студија:
„Со оглед на сигурноста дека овие проблеми ќе се појават во сценарија како што се овие, и неизвесноста точно како тие ќе напредуваат, ние силно сугерираме дека секоја екипа да треба да има и металингвистичка обука и покрај тоа што ги знае потребните јазици. Ќе има потреба од информирана лингвистичка политика која ќе може да се одржи без навраќање на регулативите засновани на Земјата “.
Само за забава, да видиме какви видови на јазични промени може да се случат.
За почетниците, да претпоставиме дека еден генерациски брод потрае цели десет генерации за да стигне до својата дестинација – во овој случај, Проксима б. Уште десет генерации минуваат пред да пристигне следниот брод, доведувајќи луѓе од Земјата кои сè уште зборуваат модерен англиски јазик.
Користејќи го симулаторот за еволуција на јазикот Почеток, и англиски-ИПА преведувач, можеме да добиеме мал вкус за тоа како едноставен поздрав на англиски јазик, како и заедничко барање (ако сте во филмот Б-Sci-fi Б од 50-тите години), промена во текот на дваесет генерации:
“Helluhuh fret, goot tu’uh be’yat yu. Took be’ye to’o u’ul ley’eru, pley’yaz.”
Како што можете да видите „Здраво пријател, мило мие да те запознаам. Однеси ме кај твојот водач, те молам“ излегува малку поразлично по дваесет генерации на разделување.
Што е со нешто покомплицирано, но не помалку познато? Еве еден познат говор што љубителите на вселенското истражување и историјата треба да го препознаат. После дваесет години меѓуѕвездено патување, еве како ќе звучи тој говор:
“Wu’eh cho’oz to’o go to’o too Bo’od! Wu’eh cho’oz to’o go to’o too Bood id teez dey’ich udh do’oh tey’e de uttur teedgz, dot biga’ozz tey’e ar ey’ery’eh, boot biga’ozz tey’e ar hard; biga’ozz tat goal wool surve to’o olgoodiez uhd bez’hur too bezt oov uhur eluree’iaz uhd skeelz, uhd biga’ozz tat chaludi iz wuhd tat wu’e ahr wooleet to’oh igsept, wuhd wu’e ahr udu’illid to’o postbode, ohd wuhd wu’e iddet to’o wud.”
Можете ли да погодите каков говор е тој? Имајте на ум, ова е само основна симулација за тоа како англискиот јазик може да се промени за група колонисти, а не пак за луѓето овде на Земјата.
И, кога одвоите време да ги земете предвид сите говорни јазици и дијалектите што зборуваа денес, и дека секоја комбинација од нив ќе се донесе со колонистите до ѕвездите, ќе видите колку може да биде збунувачко сето тоа!
Постои причина зошто митот за Вавилонската кула останува вграден во нашето колективно несвесно. Јазичните бариери отсекогаш биле пречка за човечката интеракција, особено кога станува збор за долги делови на време и простор.
Значи, ако човештвото планира да „стане меѓуѕвездено“ (или меѓупланетарно), таа бариера ќе ја однесеме на едно сосема ново ниво!
Превод: Бојана Стефаноска
Извор: sciencealert.com
