Вселенскиот телескоп Џејмс Веб ја набљудуваше најоддалечената галаксија некогаш видена, наречена JADES-GS-z14-0, галаксија која постои само 290 милиони години по Големата експлозија. Набљудувањата се дел од истражувања со помош на Веб за истражување на космичката зора: периодот кога се формирале првите ѕвезди и галаксии по раѓањето на Универзумот.
Слика од вселенскиот телескоп Џејмс Веб на JADES-GS-z14-0, галаксија која постоела само 290 милиони години по Големата експлозија. Кредит: NASA, ESA, CSA, STScI, B. Robertson (UC Santa Cruz), B. Johnson (CfA), S. Tacchella (Cambridge), P. Cargile (CfA)
Универзумот е стар 13,8 милијарди години, но бидејќи на светлината и е потребно време да патува низ вселената, со ѕиркање длабоко во космосот, астрономите можат ефективно да погледнат назад во времето. Колку подлабоко астрономите гледаат во далечниот универзум, толку поназад можат да видат.
Уште повеќе, светлината што се пробива до нашите телескопи, патувајќи милиони и милијарди светлосни години низ Универзумот, се протега со проширувањето на Универзумот. Ова истегнување е познато како „црвено поместување“ бидејќи светлината се протега до црвениот крај на спектарот, и затоа Веб – со својата инфрацрвен поглед – е многу добар во откривањето на многу раните галаксии.
Како беше пронајден JADES-GS-z14-0
Во октомври 2023 година и јануари 2024 година, тим астрономи го искористија вселенскиот телескоп Џејмс Веб за да ги набљудуваат галаксиите како дел од програмата JWST Advanced Deep Extragalactic Survey (JADES). Инструментот NIRSpec (близок инфрацрвен спектрограф) на Веб ја откри галаксијата која соборува рекорди, позната како JADES-GS-z14-0.
JADES-GS-z14-0 ни се појавува како што постоел само 290 милиони години по Големата експлозија, кога Универзумот бил во повој. Ова изнесува црвено поместување од околу 14, мерка за тоа колку светлината на галаксијата е растегната од проширувањето на Универзумот.
Од снимките, откриено е дека изворот е со пречник од 1.600 светлосни години, што докажува дека светлината што ја гледаме доаѓа главно од младите ѕвезди, а не од емисијата во близина на растечката супермасивна црна дупка“, велат тие во заедничката изјава. Оваа голема ѕвездена светлина имплицира дека галаксијата е неколку стотици милиони пати поголема од масата на Сонцето. Ова го поставува прашањето: Како може природата да направи толку светла, масивна и голема галаксија за помалку од 300 милиони години?
Истражувачот на JADES, Џејк Хелтон од опсерваторијата Стјуард и Универзитетот во Аризона, исто така, идентификуваа дека JADES-GS-z14-0 е откриен на подолги бранови должини со Webb’s MIRI (средно-инфрацрвен инструмент), извонредно достигнување со оглед на неговата оддалеченост. Набљудувањето MIRI покрива бранови должини на светлина што беа емитирани во опсегот на видливата светлина, кои се поместени на црвено надвор од дофат на блиските инфрацрвени инструменти на Веб.
Анализата на Џејк покажува дека осветленоста на изворот наведена од набљудувањето MIRI е над она што би било екстраполирано од мерењата на другите Webb инструменти, што укажува на присуство на силна емисија на јонизиран гас во галаксијата во форма на светли емисиони линии од водород. и кислород.
Присуството на кислород толку рано во животот на оваа галаксија е изненадување и сугерира дека повеќе генерации на многу масивни ѕвезди веќе го живееле својот живот пред да ја набљудуваме галаксијата.
„Сите овие набљудувања, заедно, ни кажуваат дека JADES-GS-z14-0 не е како типовите на галаксии кои биле предвидени со теоретски модели и компјутерски симулации дека постојат во многу раниот Универзум“.
Превод: Радан Митровиќ
Извор: skyatnightmagazine.com
