Во бескрајниот простор на нашиот Сончев Систем, каде милијарди небесни тела танцуваат во орбити околу нашето Сонце, постои една мала, но потенцијално опасна точка што го привлекла вниманието на астрономите ширум светот. Оваа точка е астероидот 2024 YR4, објект кој, според најновите набљудувања на НАСА, се смета за еден од најопасните астероиди откако почнале да се следат таквите небесни тела.
Астероидот 2024 YR4 има 1 од 32 шанси да удри во Земјата во моментот на пишување. (Кредити на сликата: Sciepro преку Getty Images)
Астероидот 2024 YR4 е дел од големата фамилија на астероиди кои кружат околу Сонцето, главно во појасот меѓу Марс и Јупитер. Меѓутоа, неговата орбита е малку поинаква од онаа на повеќето астероиди. Според податоците, овој астероид има орбита која го приближува до Земјата, што го прави потенцијално опасен. Но, што точно го прави толку опасен?
Прво, големината на астероидот е значајна. Иако не е колосално голем, неговиот пречник од околу 40 до 90 метри е доволен да предизвика значителна штета доколку се судри со Земјата. За споредба, астероидот кој го создал кратерот Чиксулуб, поврзан со исчезнувањето на диносаурусите, бил со пречник од околу 10 километри. Секако, 2024 YR4 е многу помал, но сепак доволно голем за да предизвика регионални или дури и глобални последици.
Второ, орбиталната патека на 2024 YR4 е она што навистина ги алармира научниците. Според најновите пресметки, овој астероид има мала, но не занемарлива веројатност да се приближи многу блиску до Земјата во следните неколку децении. Иако веројатноста за судир е мала, сепак постои, и тоа е доволно за да го стави на списокот на потенцијален ризик.
Овој дијаграм ја прикажува предвидената орбита на астероидот 2024 YR4, која е малку наклонета во споредба со рамнината на орбитата на Земјата. (Забележете дека точната орбита сè уште не е позната, и постои мала веројатност за удар.) Позициите на Меркур, Венера, Земја, Марс и Јупитер се прикажани за 28 јануари 2025 година.
Но, зошто е важно да ги следиме ваквите астероиди? Одговорот лежи во нашата способност да предвидиме и потенцијално да спречиме катастрофа. Современите технологии, како што се вселенските телескопи и напредните компјутерски модели, ни овозможуваат да ги пресметаме орбитите на овие објекти со голема прецизност. Ова значи дека, доколку некој астероид навистина би заканувал да се судри со Земјата, би имале време да преземеме акција. Од испраќање вселенски сонди за да го промениме курсот на астероидот, до евакуација на потенцијално погодените области, нашите опции се многу подобри отколку што биле пред неколку децении.
Сепак, важно е да се нагласи дека, иако 2024 YR4 е класифициран како потенцијално опасен, тоа не значи дека судирот е неизбежен. Всушност, веројатноста за судир е многу мала, но токму поради тоа што постои, научниците продолжуваат да го следат. Ова е уште еден пример за тоа како науката и технологијата работат заедно за да нè заштитат од непредвидливите опасности од вселената.
Во крајна линија, астероидот 2024 YR4 нè потсетува на нашата ранливост во големиот космос. Но, во исто време, тој е и доказ за нашата способност да ги разбереме и предвидиме овие космички закани. Како што вели Брајан Кокс: „Вселената е место на бескрајни чуда и опасности, но со знаењето и технологијата, ние сме подготвени да се соочиме со предизвиците што ги носи.“ И токму тоа е убавината на науката – таа нè прави да се чувствуваме мали, но и моќни во исто време.
Скопско Астрономско Друштво
