Марс е бомбардиран со радијација. Без зaштитно магнетно поле и густа атмосфера како онаа на Земјата, зрачењето од вселената има речиси непопречен пат до површината на Марс. Нашите машини можат да се шеткаат на површината и безгрижно да се соочат со сето тоа зрачење.
Но, ние луѓето неможеме. За луѓето, сето тоа зрачење е смртоносна опасност.
Заслуги: Murray Buttes. (NASA/JPL-Caltech/MSSS)
Како би можеле сите потенцијални човечки истражувачи да се справат со тоа? Па, ќе им треба засолниште. Или ќе треба да го понесат со себе или некако да го изградат таму.
Или можеби не. Можеби би можеле да користат природни појави како дел од нивната заштита.
Нова студија, користејќи податоци од Mars Science Laboratory (MSL), Кјуриосити откри како природните карактеристики на Марс можат да обезбедат засолниште од зрачење. Поточно, покажува тие карактеристики обезбедуваат заштита од честички со висока енергија од вселената.
Студијата е насловена „Дирекционалност на зрачењето на површината на Марс и изведување на нагорното албедо зрачење“. Главниот автор е Гуо Џингнан од Универзитетот за наука и технологија во Кина.
Кога Кјуриосити слета на површината на Марс во 2012 година, во тој носеше инструмент наречен детектор за проценка на радијација (RAD).
RAD е подготовка за идни човечки посети на Марс. Открива и мери штетно зрачење на Марс што доаѓа од Сонцето и други извори. Исто така, може да ја процени опасноста што зрачењето ја има врз секој микробен живот што може да постои на Марс. RAD е со големина на тостер и се наоѓа на горниот дел од Кјуриосити.
Една од областите што MSL ги проучуваше со RAD е регионот Мареј Батес. Регионот Мареј Батес е на понискиот планина Шарп во кратерот Гејл. Љубопитноста беше пред се за проучување на геологија, особено карактеристичниот песочник и еден вид на земјен слој наречен „постелнина“.
Но, додека беше таму, RAD продолжи да собира податоци. И тие податоци покажаа пад на површинското зрачење.
Кјуриосити помина 13 марсовски дни паркиран во близина на вид на карпи (за повеќе инфо пребарајте butte; карпи се однесува на butte) во областа Мареј Батес. Тој, примарно спроведуваше наука на површината, како и операции за дупчење додека беше таму. Но, RAD беше исто така активен, давајќи им на научниците 13-дневно читање на податоците за зрачење на една локација.
Податоците на RAD покажаа дека додека бил во близина на вискоите карпи, имало намалување на дозата на зрачење од околу 5 проценти. Истражувачкиот тим, исто така, направи мапа за видливост на небото, покажувајќи дека 19 проценти од небото било замаглено кога роверот се наоѓал покрај карпите.
Ова не е феноменално откритие кога станува збор за заштита на идните човечки истражувачи од зрачење, но тоа е важен податок.
Има повеќе нијанси во податоците. Додека патуваше низ областа Мареј Батес, Кјуриосити немаше чист поглед на хоризонтот поради теренот. Така, тимот го симулираше панорамскиот поглед на небото од просекот направен во текот на претходните неколку месеци, за да се спореди со податоците собрани за време на престојот и паузите на други 13 места.
Има некои груби претпоставки во тие просеци, но доволно се добри.
Мапа на хоризонтот кој го прикажува ефектот на споменатите карпи врз количеството радијација
Црвената линија со точки на горната слика ги претставува тие приближности и просеци.
RAD, исто така, најде и нешто друго. Зрачењето што ја пробиваше околината, или луѓето, на површината на Марс потекнува од вселената. И поголемиот дел од зрачењето што удира на човекот или на опремата доаѓа директно од небото.
Но, дел од зрачењето е албедо зрачење, што значи дека се рефлектира од површината, удирајќи предмети одоздола. Што дозна RAD за тоа?
Излезе дека истите карактеристики на површината што можат да понудат заштита од директно зрачење, исто така, можат да го зголемат рефлектираното зрачење. RAD покажа дека карпите можат да создадат зголемување на ова секундарно, рефлектирано зрачење. Тоа е една од сложеноста во разбирањето на зрачењето на Марс.
Дозата на зрачење на површината на Марс не е конзистентна, но варира. Хелиосферските промени можат да влијаат врз него, како и аголот на небото на кој може да бидат изложени сите истражувачи. Пострмен агол значи дека зрачењето треба да патува низ повеќе атмосфера, што ја менува површинската изложеност.
Орбитата на Марс го менува своето растојание до Сонцето, што исто така влијае на зрачењето на површината. Пониските височини ќе бидат изложени на помало зрачење отколку поголемите надморски височини. И зрачењето не е хомоген феномен: има протони, алфа честички, јони на различни елементи, неутрони и гама зраци.
Генерално, студијата помага да се направи поцелосна слика за средината на зрачење на Марс. Многу се размислуваше за искористување на локалните ресурси на Марс. Засолништето е примарна потреба за истражувачите на Марс, и ако може да се добие предност со користење на постоечките карактеристики на теренот за заштита, тогаш тие карактеристики некаде ќе се вклопат во профилот на мисијата.
Веќе се зборува за поставување бази во цевки од лава, каде што луѓето би биле заштитени со марсовски реголит. Но, астронаутите не можат да го поминат целото време таму. Ќе мора да се впуштат во зрачење.
За секоја мисија на Марс во која се вклучени луѓе ќе бидат потребни бројни непредвидени ситуации. Во случај на итен случај, ќе биде од витално значење да се одржат дозите на зрачење на астронаутите што е можно пониски.
Всушност, целата мисија ќе биде планирана за одржување на годишната изложеност во граници. Веројатно планетарните истражувачи ќе користат секакво засолниште од радијацијата додека се справуваат со некаков проблем или со дефект на опремата, кој бара повеќе.
Детални мапи за зрачење кои ја земаат предвид изложеноста на небото и теренот и може да спасат животи.
Овој артикал е оригинално објавен во Universe Today. Прочиатјте го со кликање тука
(https://www.universetoday.com/152442/there-are-natural-features-on-mars-that-could-serve-as-radiation-shelters/)
Превод: Христијан Петрески
Извор: www.sciencealert.com
