Со најновите откритија, бројот на месечини на Сатурн порасна на вкупно 274, што го прави планетата со најмногу природни сателити во нашиот Сончев систем. Ова значајно откритие повторно ја отвора дискусијата меѓу астрономите: до која големина небесното тело сè уште се смета за месечина, а кога станува само карпа во орбитата?
Сатурн, планета со најмногу месечини. Кредит: NASA/JPL/Space Science Institute
Нови откритија со напредни техники
Истражувачкиот тим предводен од Едвард Ештон од Академија Синика во Тајпеј, Тајван, ги откри овие нови месечини со помош на Канада-Франција-Хаваи телескопот. Овој пристап вклучуваше снимање на часови експозиции од областа околу Сатурн, при што сликите беа усогласени според движењето на планетата низ небото. Со оваа техника, малите и бледи објекти, кои претходно биле невидливи, конечно беа откриени.
Новите месечини се со големина од 2 до 4 километри во дијаметар и, според Ештон, најверојатно настанале преку судири на поголеми месечини во текот на стотици милиони, па дури и милијарди години. Иако за некои ова можеби не изгледа како значајно откритие, Ештон потенцира дека е од суштинско значење да се има детален каталог на сите небесни тела во Сончевиот систем.
Проблемот со дефинирање на „месечина“
Откривањето на сè помали небесни тела ја наметнува потребата од прецизирање на дефиницијата за месечина. Додека најновите набљудувања ни ги прикажуваат овие објекти како „нејасни точки“, идните телескопи би можеле да ги истражат во поголеми детали.
Според Мајк Александерсен од Центарот за мали планети при Меѓународната астрономска унија (IAU), ова прашање станува сè поактуелно. Со напредокот на телескопската технологија, ќе продолжиме да откриваме уште помали објекти, што ќе го комплицира прашањето за нивната класификација. IAU веќе одлучи дека нема да именува месечини помали од 1 километар, освен ако некоја вселенска мисија не ги посети.
Точката во центарот на оваа слика е една од новите „заматени дамки“ месечини на Сатурн.
Едвард Ештон и соработници (2025)
Александерсен смета дека границата помеѓу „месечина“ и обична карпа во орбитата најверојатно ќе биде поставена меѓу 1 километар и 1 метар во дијаметар. Сепак, како и кај дефиницијата за планети, оваа граница ќе биде донекаде произволна и веројатно ќе предизвика дебати меѓу научниците.
Идни истражувања и значење на овие откритија
Оваа серија на откритија доаѓа по претходните успеси во 2019 година, кога беа пронајдени 20 нови месечини, како и 62 во 2023 година. Но, Ештон и неговите колеги веруваат дека Сатурн крие уште илјадници помали природни сателити.
Според Елизабет Деј од Империјал Колеџ Лондон, овие откритија не се значајни само од научен аспект, туку можат да имаат и практични примени. Во иднина, човештвото можеби ќе сака да користи ресурси од астероиди и месечини, па деталните мапи на Сончевиот систем ќе бидат од клучно значење за таквите мисии.
На крајот, останува прашањето: дали постои некаква природна граница меѓу месечина и карпа во вселената? Или можеби, како што ни покажуваат телескопите, универзумот не признава јасни дефиниции, туку само бескраен континуум на небесни тела во постојана еволуција.
Скопско Астрономско Друштво
