Дел од суперпроводничките магнети на LHC кои подлегнаа на интензивни надградби со цел да се издржи зголемената моќ на машината. Заслуги: Максимилен / Церн
Надградениот и помоќен LHC (Large Hadron Collider – Голем хадронски засилувач), закажан одново да почне со работа во текот на наредниот месец, би требало да отвори нови прозорци од физиката, со можност да открие информации за таканаречените честички на „темна материја“ , кои заедно со еднакво мистериозната темна енергија, доминираат во Универзумот.
Темната материја е именувана така бидејќи истата ниту емитира, ниту апсорбира светлина, или пак било каква друга електромагнетна радијација. За нејзиното присуство се заклучува преку тоа како нејзината гравитација влијае врз ѕвездите, галаксиите и ѕвездената прашина.
Научниците имаат пресметано дека видливата метерија во Универзумот сочинува околу 5 проценти од него. Останатото се состои од темната материја и одбивната сила која е именувана како темна енергија, која ја забрзува експанзијата на Универзумот.
„Она што го знаеме за темната материја е дека таа постои, а освен тоа, сознанијата што ги имаме се навистина мали,“ вели физичарот Мајкл Вилијамс, од Институтот за технологија во Масачусетс.
„Би било убаво да започнеме да дознаваме повеќе за тоа што претставува темната материја и како таа влијае врз галаксиите, како и нејзината улога во еволуцијата на Универзумот. Сепак, само со отворање на вратите во физиката на честичките, кон што и да се наоѓа од другата страна, би значело влегување во непознатото, што е навистина возбудливо.“
Ветувачка насока кон новиот фронт е лоцирана во лабараторијата за физика на честички, ЦЕРН, која се наоѓа близу Женева и претставува дом на Големиот хадронски засилувач, или LHC.
Во 2012-та година, истражувачите, користејќи го светски најмоќниот судирач на атоми, открија нова субатомска честичка, Хигсовиот бозон, за која се претпоставува дека ја дава масата на материјата. Ова истражување резултираше со Нобелова награда за физика во 2013-та година за двајца од научниците кои го теоризираа постоењето на честичката.
После две годишно надградување до двојна поголема моќност на машината, LHC сега би можел да обезбеди докази за други верзии на Хигсовиот бозон, како и за субатомските партнери на кварките, лептони и други членови од стандардизираната фамилија на физички честички.
Најлесната од овие честички би можела да одговара на трагите од темната материја, кажаа научниците за време на состанокот на Американската асоцијација за напредок на науката во Сан Хозе.
„Засега е нејасно што таа претставува. Би можела да биде суперсиметрискиот партнер на фотонот – фотино, или пак на гравитонот – гравитино,“ вели Бити Хеинман, професорка по физика на Универзитот во Калифорнија.
Само најлесните честички би биле доволно стабилни за да постојат уште од создавањето на Универзумот пред 13.8 милијарди години и истите би морале да бидат електронеутрални.
Во зависност од тоа колкава енергија е потребна за да се создадат честичките и дали тие ќе може да бидат забележани, научниците би можело да имаат кандидат за темната материја пред крајот на годината.
Експериментите на LHC дополнително би можеле да доведат до нови совети за научниците кои ги бараат галактичките честички на темната материја, кои минуваат низ Земјата.
Превод: Бојан Андоновски
Извор: Space
