Доколку гравитацијата протекува низ ситните црни дупки во други димензии, тогаш LHC би можел да го дознае истото. Заслуги Мопик
Научен труд објавен во списанието Physics Letters B ја зголеми веројатноста дека LHC (Големиот Хадронски судирач – Large Hadron Collider) би можел да оствари откритие кое би го засенило неговото претходно големо откритие (Хигсовиот бозон). Авторите велат дека овој пат LHC би можел да детектира мини-црни дупки. Вакво откритие би било од огромно значење само по себе, но исто така би можело да претставува индикација за многу важни теми.
Многу мал број од идеите добиени од теоретската физика го добиваат јавниот интерес како што тоа го прави хипотезата за „Повеќе светови“, која предложува дека постојат бесконечно голем број на универзуми кои се разликуваат на најразлични начини од нашиот. Оваа идеа досега се покажа како добра инспирација за писателите на научната фантастика и комедијантите.
Сепак, според професорот Мир Фаизал од Универзитетот во Ватерло, „Најчесто кога луѓето размислуваат за мултиверзумот, тие мислат за интерпретацијата на повеќе светови во квантната механика, каде секоја можност е остварена,“ вели тој. „Ова не може да биде тестирано, па затоа, за сега, претставува филозофија, а не наука.“ Сепак, Фаизал го разгледува тестот за различен тип на паралелни универзуми, кои се скоро во нашиот дофат.
„Ние зборуваме за реални универзуми во екстра димензии,“ вели Фаизал. „Како што гравитацијата може да истекува од нашиот универзум во додатните димензии, таков модел може да биде проверен преку детекцијата на мини црни дупки со LHC.“
Идејата дека Универзумот може да биде исполнет со мали црни дупки била предложена со цел да се објаснат загатките поврзани со природата на темната материја. Сепак, потребната енергија за создавањето на такви објекти зависи од бројот на димензии во Универзумот. Во конвенционален четири-димензионален универзум, овие дупки би имале потреба од 1016 TeV, 15 стапки поголема магнитуда од капацитетот на LHC.
Од друга страна пак, Теоријата на струните предложува 10 димензии, од кои 6 се вклопени со тоа што ние истите не можеме да ги искусиме. Обидот да се моделира таков универзум сугерира дека потребната енергија за создавањето на вакви мали црни дупки би била далеку помала. Толку помала што научниците велат дека веќе би можело да бидат детектирани во експериментите кои се извршени од LHC.
Дали тоа значи дека доколку теоретската детекција испадне неуспешна, теоријата на струни ќе се покаже како погрешна? Според Фаизал и неговите ко-автори, тоа не е точно. Тие кажуваат дека моделите користени со цел да се претпостави енергијата на црните дупки во 10 димензионален универзум, ги имаат изоставено квантните деформации на време-просторот, кои за нијанса ја променуваат гравитацијата.
Дали оваа деформација е вистинска е растечко прашање, но доколку е, научниот труд вели дека црните дупки би имале енергетски нивоа далеку помали од оние во четири-димензионалнит универзум, но два пати поголеми од остварената енергија до моментов. LHC е дизајниран да достигне 14 TeV, но засега има постигната само 5.3 TeV, додека трудот мисли дека црните дупки се наоѓаат на ниво од 11.9 TeV. Во овој случај, кога LHC ќе успее да го достигне својот максимален потенцијал, би требало да ги пронајдеме.
Вакво откритие би ги покажало микродеформациите на време-просторот, постоењето на дополнителни димензии, паралелни универзуми во нив, како и теоријата на струни. Доколку се пронајдат на соодветните енергетски нивоа, дупките би ја потврдиле интерпретацијата на тимот за нова теорија за однесувањето на црни дупки наречена „Гравитациско виножито“, според влијателниот роман. Вакво вчудоневидувачко четирикратно откритие би ја трансформирало физиката, иако истражувачите веќе ги разгледуваат најверојатните недостатоци во случај споменатите црни дупки да останат сокриени.
Превод: Бојан Андоновски
Извор: IFLS
